Επαλειφόμενα Υγρομονωτικά

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ ΥΓΡΟΜΟΝΩΤΙΚΑ (ΣΤΕΓΑΝΩΤΙΚΑ) ΥΛΙΚΑ

Εισαγωγή

Μια κατηγορία υγρομονωτικών υλικών με μεγάλο εύρος χρήσεων είναι τα επονομαζόμενα «Επαλειφόμενα Υγρομονωτικά-Στεγανωτικά υλικά». Υπάρχουν διάφοροι τύποι ανάλογα με την χημική κυρίως σύνθεσή τους, όλα όμως έχουν μεταξύ τους έναν κοινό παρονομαστή. Εφαρμόζονται με επάλειψη (βούρτσα, ρολό) επάνω στις επιφάνειες προς στεγανοποίηση. Λόγω της ρευστής τους κατάστασης κατά την εφαρμογή, μπορεί να επιλεγεί και ο ψεκασμός αντί της επάλειψης ο οποίος όμως απαιτεί εξειδικευμένα εργαλεία.

Τα επαλειφόμενα υγρομονωτικά υλικά (Ε.Υ.Υ.) διατίθενται στο εμπόριο είτε συσκευασμένα σε μεταλλικά ή πλαστικά δοχεία (ρευστή μορφή, έτοιμα προς χρήση) είτε σε σάκους σε στερεά μορφή κονίας (σκόνης). Στην δεύτερη περίπτωση απαιτούν ανάμειξη με νερό ή κάποιο άλλο χημικό προϊόν προκειμένου να λάβουν την τελική τους μορφή η οποία και πάλι θα είναι ρευστή.

Τα Ε.Υ.Υ. μετά την εφαρμογή τους στερεοποιούνται και δημιουργούν μια μονολιθική στρώση – επιφάνεια η οποία είναι αδιαπέραστη από το νερό. Η επιφάνεια αυτή έχει πολύ μικρό πάχος, από κλάσματα του χιλιοστού μέχρι μερικά χιλιοστά. Εφαρμόζονται επάνω σε οριζόντιες, κεκλιμένες ή κάθετες επιφάνειες από τούβλα, μπετό, επιχρίσματα, μέταλλο κ.λπ.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα των επαλειφόμενων υγρομονωτικών υλικών σε σχέση με τις έτοιμες μεμβράνες, είναι η εύκολη εφαρμογή τους χωρίς την απαραίτητη χρήση κάποιου ειδικού εξοπλισμού και χωρίς την ανάγκη εξειδικευμένου συνεργείου. Για το λόγο προωθούνται  τα υλικά αυτά με την λογική του “φτιάξε το μόνος” (DIY: Do It Yourself). Μεγάλο πλεονέκτημα επίσης αποτελεί το γεγονός ότι μπορούν να εφαρμοστούν σε οποιασδήποτε μορφής επιφάνεια ακολουθώντας την μορφολογία της (ανωμαλίες, εξογκώματα κ.λπ.).

Η επιτυχής ολοκλήρωση της υγρομόνωσης εξαρτάται από τη σωστή προετοιμασία του επαλειφόμενο υλικού και της επιφάνειας που πρόκειται να υγρομονωθεί. Επίσης πρέπει να τηρούνται οι κατάλληλες συνθήκες (θερμοκρασίας, υγρασίας κ.λπ.) και προϋποθέσεις κατά την εφαρμογή και μέχρι την ωρίμανση του υλικού έως ότου λάβει την οριστική του μορφή (στερεοποίηση).

Σε όλες τις περιπτώσεις η επιφάνεια προς επάλειψη πρέπει να είναι απαλλαγμένη από υπολείμματα λαδιού, σκόνες, σαθρά υλικά και οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να εμποδίσει την πρόσφυση του εφαρμοζόμενου προϊόντος επάνω σε αυτή. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να απαιτείται χρήση ασταριού. Κάποιες φορές αρκεί μόνο να διαβραχεί η επιφάνεια και κάποιες άλλες πρέπει να είναι εντελώς στεγνή. Οι θερμοκρασιακές συνθήκες, ο άνεμος ή ο έντονος ήλιος θα παίξουν μεγάλο ρόλο.  Όλες οι παραπάνω λεπτομέρειες είναι καθοριστικές για την επιτυχία του αποτελέσματος και πρέπει απαραίτητα να τηρούνται. Βέβαια περιγράφονται αναλυτικά στα τεχνικά φυλλάδια των υγρομονωτικών προϊόντων και ο χρήστης αρκεί πριν την έναρξη των εργασιών να μελετήσει προσεκτικά όλες τις πληροφορίες που του παρέχει το φυλλάδιο. Στην περίπτωση που δεν καλύπτεται από τις πληροφορίες του φυλλαδίου μπορεί να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό από το κατάστημα αγοράς του προϊόντος, η ακόμη και τον ίδιο τον παραγωγό (στις συσκευασίες προϊόντων αναγράφονται τηλέφωνα εξυπηρέτησης πελατών).

Παρακάτω θα εξετάσουμε τις κατηγορίες των πιο διαδεδομένων επαλειφόμενων υλικών διακρίνοντάς τα ανάλογα με την χημική τους σύσταση μιας και είναι εκείνη που καθορίζει στο μεγαλύτερο βαθμό τις χρήσεις και τις ιδιότητές τους.

Έτσι έχουμε τις εξής κατηγορίες Επαλειφόμενων Υγρομονωτικών Υλικών:

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ ΑΣΦΑΛΤΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

Τα επαλειφόμενα στεγανωτικά υλικά ασφαλτικής βάσης είναι συσκευασμένα προϊόντα σε ρευστή μορφή και διατίθενται στο εμπόριο σε μεταλλικά συνήθως δοχεία και βαρέλια. Χρησιμοποιούνται είτε ώς κύρια υλικά στεγανοποίησης επιφανειών είτε ώς βοηθητικά υλικά προεπάλειψης επιφανειών (αστάρια), πριν την επικόλληση αυτών με στεγανωτικές ασφαλτικές μεμβράνες. Διακρίνονται σε ασφαλτικά βερνίκια και σε ασφαλτικά γαλακτώματα.

Ασφαλτικά βερνίκια: Τα ασφαλτικά βερνίκια είναι μείγματα ασφάλτου τα οποία αναμειγνύονται με διαλύτες (π.χ. βενζίνη) και χρησιμοποιούνται είτε για την στεγανοποίηση επιφανειών από σκυρόδεμα, μέταλλο ή ξύλο είτε ως αστάρια προεπάλειψης πριν την επικόλληση ασφαλτικών μεμβρανών. Συνηθίζουν να λέγονται και βενζινόπισσες λόγω του ότι διαλύονται με βενζίνη. Έχουν μαύρο χρώμα και παρουσιάζουν μεγάλη διεισδυτικότητα λόγω του χαμηλού ιξώδους. Η επιφάνεια στην οποία θα εφαρμοστούν (με χόρτινη βούρτσα, ρολό ή ψεκασμό) πρέπει να είναι απαλλαγμένη από σκόνες, σαθρά υλικά και νερό. Ενδεικτικά χρησιμοποιούνται σε στεγανοποιήσεις τοιχίων υπογείων, ζαρντινιέρων, στεγών σκυροδέματος (κάτω από τα κεραμίδια), μεταλλικών επιφανειών (προστασία έναντι οξείδωσης) κ.λπ.

Ασφαλτικά γαλακτώματα: Τα ασφαλτικά γαλακτώματα είναι μείγματα ασφάλτου τα οποία αναμειγνύονται με νερό και έχουν τις ίδιες χρήσεις με τα ασφαλτικά βερνίκια. Στην αγορά «ακούνε» και στο όνομα νερόπισσες λόγω της ανάμειξής τους με νερό όπως και στο όνομα «μπλάκ» λόγω του χρώματός τους. Οι συνηθέστερες εφαρμογές τους είναι η στεγανοποίηση τοιχίων σκυροδέματος υπογείων, υπόγειων δεξαμενών, βάσεων γεφυρών, τοίχων αντιστήριξης, προστασία θεμελίων κ.λπ. Το πλεονέκτημα τους έναντι των ασφαλτικών βερνικιών είναι ότι μπορούν να εφαρμοστούν σε ελαφρώς υγρές επιφάνειες πράγμα που βοηθάει πολύ τους εφαρμοστές. Τα ασφαλτικά γαλακτώματα είναι τα περισσότερο διαδεδομένα υλικά στεγανοποίησης στην ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή αγορά για τοιχία υπογείων και για τεχνικά έργα όπως τα προαναφερθέντα. Ο λόγος είναι αφενός η μακροχρόνια παρουσία των ασφαλτικών υλικών στον χώρο των υγρομονώσεων και αφετέρου το χαμηλό κόστος και η εύκολη εφαρμογή τους. Με τον καιρό όμως τείνουν να αντικατασταθούν σε πολλές εφαρμογές από άλλα περισσότερο αποτελεσματικά υλικά.

Είτε πρόκειται για ασφαλτικά γαλακτώματα είτε για ασφαλτικά βερνίκια ισχύει το εξής: Δεν ενδείκνυνται για επιφάνειες οι οποίες είναι εκτεθειμένες στην άμεση ηλιακή ακτινοβολία διότι προσβάλονται από την επίδραση της υπέρυθρης ακτινοβολίας. Επίσης δεν μπορούν να παραλάβουν αρνητικές πιέσεις υδάτων όπως συμβαίνει π.χ. στην εσωτερική πλευρά τοιχίων υπογείων.

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ   ΤΣΙΜΕΝΤΟΕΙΔΟΥΣ ΒΑΣΗΣ

Τα τσιμεντοειδή υγρομονωτικά υλικά αποτελούνται από μια κονία (σκόνη) η οποία έχει ως βάση το τσιμέντο. Επιπλέον περιέχει αδρανή κατάλληλης κοκκομετρίας και υδρόφοβες ενώσεις (ενώσεις που απωθούν το νερό).

Συνήθως είναι ενσακισμένα προϊόντα σε σάκους των 5 kg ή των 25 kg. Για την παρασκευή τους απαιτούν ανάμειξη μόνο με νερό ή νερό με προσθήκη μιας βελτιωτικής ρητίνης σε αναλογίες που ορίζει ο παραγωγός. Μετά την ανάμειξη προκύπτει ένα πολτός ο οποίος είναι έτοιμος προς επάλειψη. Η προσθήκη ρητίνης προσδίδει στο μείγμα του πολτού ελαστικότητα, βελτιωμένη πρόσφυση με το υπόστρωμα, αντοχή σε τριβή κ.ά.

Τα τσιμεντοειδή υγρομονωτικά χρησιμοποιούνται κυρίως για την στεγάνωση επιφανειών σκυροδέματος, ή άλλων επιφανειών τσιμεντοειδούς βάσης (π.χ. επιχρισμάτων).

Είναι κατάλληλα για υγρομόνωση:

• Υπόγειων τοιχίων και δαπέδων

• Ταρατσών, βεραντών και μπαλκονιών

• Πισινών

• Φρεατίων

• Έργων υποδομής (Δεξαμενών νερού και βιολογικού καθαρισμού, Αρδευτικών καναλιών, Λιμενικών έργων κ.α.)

Το μεγάλο τους πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων Ε.Υ.Υ είναι ότι εκτός από αυξημένες θετικές υδροστατικές πιέσεις είναι σε θέση να παραλάβουν και αρνητικές πιέσεις. Έτσι σε περιπτώσεις ύπαρξης αρνητικών υδροστατικών πιέσεων (π.χ. δάπεδα ή τοιχία υπογείων χώρων, εσωτερικά) αποτελούν την μοναδική επιλογή μεταξύ των Ε.Υ.Υ.

Το βασικό τους μειονέκτημα είναι η χαμηλή τους ελαστικότητα. Ακόμη και εκείνα με πρόσθετες ρητίνες («εύκαμπτα στεγανωτικά τσιμεντοειδή») δεν είναι σε θέση να παραλάβουν τυχόν έντονες συστολοδιαστολές του υποστρώματος, με αποτέλεσμα να ρηγματώνονται και να χάνουν την υγρομονωτική τους ιδιότητα. Αυτό τα καθιστά λιγότερο κατάλληλα για επιφάνειες που είναι εκτεθειμένες στην άμεση ηλιακή ακτινοβολία ή σε επιφάνειες η οποίες δέχονται απότομες θερμοκρασιακές μεταβολές.

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ   ΑΚΡΥΛΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

Τα επαλειφόμενα στεγανωτικά υλικά ακρυλικής βάσης είναι συσκευασμένα προϊόντα σε ρευστή μορφή και διατίθενται στο εμπόριο σε μεταλλικά ή πλαστικά δοχεία διαφόρων μεγεθών. Ως βάση έχουν ακρυλικές ρητίνες. Είναι έτοιμα προς χρήση αυτούσια ή μετά από ανάμειξη με ποσότητα νερού, ανάλογα με τις οδηγίες του παραγωγού και το επιθυμητό αποτέλεσμα εργασιμότητας (ρευστότητας).

Παράγονται συνήθως σε λευκό χρώμα διότι χρησιμοποιούνται κυρίως για στεγανοποιήσεις επιφανειών που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως είναι τα δώματα (ταράτσες). Το λευκό χρώμα βοηθάει στην αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας συμμετέχοντας έτσι στην θερμομόνωση του δώματος (Ψυχρές οροφές).

Κατά την εφαρμογή τους (με ρολό, βούρτσα ή ψεκασμό) έχουν παχύρευστη μορφή και μετά την στερεοποίησή τους δημιουργούν μια ενιαία μεμβράνη η οποία παρουσιάζει μεγάλη ελαστικότητα, είναι αδιαπέραστη από το νερό αλλά ταυτόχρονα επιτρέπει την διάχυση υδρατμών μέσα από την μάζας της. Τα ακρυλικά υγρομονωτικά υλικά είναι πολύ δημοφιλή μιας και μπορούν να εφαρμοστούν από τον οποιονδήποτε χωρίς καμία δυσκολία. Δεν απαιτούν ειδικά εργαλεία.

Τα βασικά πλεονεκτήματα των ακρυλικών επαλειφόμενων υλικών είναι ότι παρουσιάζουν μεγάλη ελαστικότητα, προσφύονται σε πολλά υποστρώματα (σκυρόδεμα, μέταλλο, ξύλο, ασφαλτικές μεμβράνες κ.λπ.), είναι ανθεκτικά στην υπεριώδη ακτινοβολία, έχουν σχετικά με άλλα χαμηλό κόστος, είναι εύχρηστα στην εφαρμογή και δεν περιέχουν τοξικά και διαλύτες που θα μπορούσαν να προσβάλουν διάφορα υλικά.

Ένα βασικό τους μειονέκτημα είναι ότι έχουν περιορισμένες μηχανικές αντοχές. Αυτό σημαίνει πως η επιφάνεια προς στεγανοποίηση θα πρέπει να προορίζεται για ήπια χρήση. Για παράδειγμα μπορεί να είναι ένα επισκέψιμο δώμα χωρίς όμως να δέχεται έντονη καταπόνηση από κυκλοφορία πεζών. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η μειωμένη αντοχή στην συνεχή παρουσία νερού. Δεν ενδείκνυνται δηλαδή για περιπτώσεις όπου υπάρχει μόνιμη παρουσία νερού, όπως λιμνάζοντα νερά. Θα πρέπει να προβλέπετε άμεση απορροή των επιφανειακών υδάτων με ειδικά διαμορφωμένες κλίσεις (τουλάχιστον 2% κλίση της επιφάνειας, π.χ. του δώματος).

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ   ΠΟΛΥΟΥΡΕΘΑΝΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

Τα πολυουρεθανικής βάσης Ε.Υ.Υ έχουν φαινομενικά μεγάλη ομοιότητα με τα ακρυλικής βάσης στεγανωτικά. Στο εμπόριο κυκλοφορούν συσκευασμένα σε μεταλλικά συνήθως δοχεία. Τα χρώματα στα οποία συναντώνται είναι συνήθως το λευκό, το γκρι αλλά και το κεραμιδί. Η μεγάλη διαφορά ως προς τη χρήση σε σχέση με τα ακρυλικά είναι ότι δεν αναμειγνύονται σε καμία περίπτωση με νερό. Αναμειγνύονται με ειδικούς διαλύτες η οποίοι μπορούν να προσβάλουν ευαίσθητα σε διαλύτες υποστρώματα (ασφαλτικά, πολυστερίνες κ.α.).

Ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους τα πολυουρεθανικής βάσης υλικά σε σχέση με τα ακρυλικής βάσης έχουν πολύ μεγαλύτερες μηχανικές και χημικές αντοχές, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και δεν επηρεάζονται από την μόνιμη επαφή με νερό. Όπως γίνεται αντιληπτό υπερέχουν σε όλους τους τομείς έναντι των ακρυλικών, με μόνο μειονέκτημα το μεγαλύτερο κόστος αγοράς.

Τα ελαστομερή πολυουρεθανικά υλικά εφαρμόζονται με βούρτσα, ρολό ή πιστόλι ψεκασμού. Στην αρχική τους μορφή είναι παχύρευστα, ενώ μόλις έρθουν σε επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα πολυμερίζονται και στερεοποιούνται σχηματίζοντας ένα υλικό με:

• Μεγάλη ελαστικότητα

• Αντοχή στην τριβή

• Αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία

• Αντοχή στην υδρόλυση και τους μικροοργανισμούς

• Διαπερατότητα στους υδρατμούς

• Εξαιρετική πρόσφυση σε όλα σχεδόν τα υποστρώματα

• Αντοχή σε μη ισχυρά οξέα και βάσεις, στο θαλασσινό νερό, στη βενζίνη και το πετρέλαιο.

Τα Ε.Υ.Υ. πολυουρεθανικής βάσης λόγω των πολλαπλών ιδιοτήτων τους  βρίσκουν εφαρμογή σε:

Οικοδομικά έργα. Εφαρμόζονται κυρίως σε δώματα αλλά και οπουδήποτε αλλού όπως σε ζαρντινιέρες, τοιχία υπογείων, λουτρά, φρεάτια, πισίνες κ.α.

Έργα υποδομής. Εφαρμογές σε δεξαμενές, γέφυρες, κανάλια, σήραγγες κ.α.

ΕΠΑΛΕΙΦΟΜΕΝΑ   ΣΙΛΙΚΟΝΟΥΧΑ

Είναι υδαταπωθητικά και στεγανοποιητικά υλικά για προστασία κατακόρυφων ή κεκλιμένων επιφανειών από την βροχή, με βάση την σιλικόνη ή τη σιλοξάνη. Στην αρχική τους μορφή είναι υγρά διαφανή (προς το υποκίτρινο). Χρησιμοποιούνται είτε για εμποτισμό των πόρων του υποστρώματος, είτε για δημιουργία λεπτού υμένα πάνω στο υπόστρωμα που εφαρμόζονται. Εφαρμόζονται πολύ εύκολα με βούρτσα ή πιστόλι ψεκασμού, αραιωμένα με διαλύτη ή νερό, ή και χωρίς αραίωση. Κατά κύριο λόγο, τα υλικά αυτά χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις όπου δεν είναι επιθυμητό να αλλοιωθεί η αισθητική εμφάνιση της τελικής επιφάνειας, αλλά να επιτευχθεί η προστασία της επιφάνειας από την επίδραση της βροχής (διείσδυση, ανάπτυξη φυτικών οργανισμών, θρυμματισμός από επαναλαμβανόμενη τήξη και πήξη νερού κλπ). Σε περίπτωση που απαιτείται “αναπνοή” του δομικού στοιχείου, επιλέγονται υλικά που εμποτίζουν το υπόστρωμα, και όχι αυτά που δημιουργούν υμένα.

Είναι κατάλληλα για την προστασία από την βροχή κατακόρυφων επιφανειών από:

• εμφανές σκυρόδεμα

• διακοσμητικά επιχρίσματα

• τούβλα επενδύσεων, φυσικούς λίθους και μη εφυαλωμένα κεραμικά πλακίδια

Δεν είναι κατάλληλα για χρήση σε οριζόντιες επιφάνειες και όπου υπάρχει στάσιμο νερό ή νερό υπό πίεση.

.

Κείμενο: Κυρανάκης Λευτέρης | Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός